Akif Bilge ÇELİK
Osmanlı Devleti’nde XIX. yüzyılda merkezi yönetim zayıflayınca çeşitli bölgelerde isyanlar ortaya çıktı. Anadolunun güneyinde Çukurova ve Amik ovası, Maraş ve Antep bölgelerinde merkezi yönetimin zayıflaması sonucunda ortaya çıkan durumdan faydalanan hanedan aileler ve konargöçer aşiretler isyan etti. Mahalli yönetimi güçlendirmek, isyancıları kontrol altına almak ve bu bögelerde asayiş ve huzuru sağlamak amacıyla Fırka-i İslâhiye adı verilen bir ordu kuruldu. Bu ordu, konargöçer aşiretleri iskân etti, çeşitli kazalar ve köyler kurdu, siyasî, ekonomik ve idarî düzenlemeler yaptı. Bugün önemli bir demografik ve ekonomik gücü olan Osmaniye ili, İslâhiye, Hassa kazaları ve pek çok köy bu ordu tarafından kuruldu. Türkoğlu ilçesi ile buraya bağlı bazı köyler, Kılılı kasabası yine bu ordu tarafından kuruldu. Fırka-i İslâhiye aynı zamanda bölgede ihtiyaç duyulan imar faaliyetlerini de yürüttü. Yapılan ıslahat çalışmaları sonunda uzun yıllardanberi boş ve harap bir şekilde kalmış olan yerler imar edildi, konargöçerlerin sebep oldukları düzensizlikler ortadan kaldırıldı.
Bu çalışmada Fırka-i İslâhiye’nin yaptığı faaliyetler, Başbakanlık Osmanlı Arşivinde bulunan belgelerden ve yazılı literatürlerden yararlanılarak ortaya konuldu.