Beyazıt Söylemez
Hassa, Hatay İlinin 80 km. kuzeyinde yer alır. Amanos Dağları’nın eteğinde kurulmuş olan ilçe, Kahramanmaraş-Hatay grabeni içinde, oldukça verimli bir sahada bulunmaktadır. İlçenin batısında kuzey-güney istikametinde uzanan Amanos Dağları yer alırken doğusunda 24 km. sınırının bulunduğu Suriye yer almaktadır. Bölgenin en önemli tarihi coğrafya zenginliklerinden birisi Amanos Dağları’nın Mezopotamya ile Anadolu arasındaki geçişi sağlayan ve bugün dahi kullanılan tarihi yollarıdır. Bu tarihi yollardan biri de araştırma sahamızda olan Hassa-Dörtyol arasında (Hassa-Tiyek Köyü-Tiyek Geçidi-Çardak Yaylası-Domuzdamı-Taştekne-Cıvık-Dörtyol) yer almaktadır. Belen (Pylae Syriae) ve Aslanlıbel (Porta Amaica) geçitleri tutulduğu zaman kullanıldığı düşünülen bu geçit güzergâhında Roma kalıntıları bulunmaktadır. Anadolu ile Mezopotamya arasındaki geçiş güzergâhında bulunması, bölgeyi Eskiçağdan itibaren önemli kılmıştır. Bu bölge, tarih öncesinden başlayarak sırasıyla Hurri, Hitit, Geç Hitit Şehir Krallıkları, Hellen, Roma, Bizans, Arap ve Türk hâkimiyetine girmiştir. Bölge, özellikle Kuzey Suriye’ye ayrı bir önem veren ve her fırsatta buraya seferler düzenleyen Hititler ile hareketli bir dönem yaşamıştır. Hititler yıkıldıktan sonra ortaya çıkan Geç Hitit şehir devletlerinden Sam’al (Zincirli) ile Pattina-Unqi (Tayinat) arasında yer alan Hassa, bu dönemde de etkin olarak yerleşim görmüş olmalıdır. Burada yapılacak detaylı çalışmaların bölgenin tarihini aydınlatacak daha kesin kanıtlar sunacağı kanısındayım.